Należy wprowadzić obowiązek informowania obywateli o unieważnieniu dowodu osobistego – to postulat, z jakim do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji zwrócił się zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich. W bieżącym roku ważność utraci ponad 3,3 mln dowodów. Obecne regulacje pozwalają jednak na unieważnienie dokumentu bez konieczności wcześniejszego powiadamiania o tym posiadacza.
Apele RPO bez skutku
18 lutego dr hab. Adam Krzywoń (zastępca RPO) przyjrzał się projektowi rozporządzenia autorstwa MSWiA, które dotyczy dowodów osobistych. W trakcie analizy zwrócił uwagę na brak zapisu, który gwarantowałby, że właściciel dowodu zostanie poinformowany o jego unieważnieniu w następstwie zmian dokonywanych w rejestrze PESEL z urzędu.
Możliwe konsekwencje
Zastępca RPO zwrócił uwagę na skutki, z jakimi mogą mierzyć się osoby nieświadome utraty ważności dowodu. Na przykład podczas kontroli drogowej policja może wstrzymać kierowcę do czasu ustalenia jego tożsamości, jeśli okaże się, że legitymuje się on nieważnym dokumentem.
Kto musi wymienić dowód?
W 2023 roku (według obowiązujących przepisów) nowy dokument muszą otrzymać przede wszystkim:
- osoby urodzone po 1997 roku, które dostały dowód osobisty w 2015 roku,
- oraz obywatele z rocznika 1987, którym kończy się ważność dokumentu.
Należy pamiętać, że uchylanie się od wyrobienia nowego dowodu bądź jego terminowej wymiany może grozić karą ograniczenia wolności lub grzywną.
Zgodnie z ustawą o dowodach osobistych każdy, kto unika wyrobienia nowego dokumentu lub jego wymiany, podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny. Sankcja może wynieść nawet 5 tysięcy złotych.
Oświadczenie Adama Krzywonia można przeczytać tutaj: https://bip.brpo.gov.pl/sites/default/files/2025-02/Do_MSWiA_opinia_rozporzadzenie_dowod_osobisty_13.02.2024.pdf
źródło zdjęcia: https://konstytucja.wpia.uw.edu.pl/katedra/pracownicy/dr-adam-krzywon/
Anita Ćwiąkalska
