Opieka naprzemienna to model, w którym dziecko spędza równą lub zbliżoną ilość czasu z każdym z rodziców. Może to oznaczać np. tydzień u jednego rodzica, tydzień u drugiego, ale harmonogram może być dostosowany do potrzeb dziecka i możliwości opiekunów. Dzięki temu dziecko nie traci kontaktu z żadnym z rodziców i ma możliwość budowania silnych więzi z obojgiem.
Kiedy można ustalić opiekę naprzemienną?
Opieka naprzemienna może zostać wprowadzona na dwa sposoby:
- Na podstawie porozumienia rodziców – jeśli obie strony są w stanie dojść do ugody i ustalić zasady opieki.
- Na mocy orzeczenia sądu – nawet jeśli jeden z rodziców nie wyraża zgody, sąd może zdecydować o takim rozwiązaniu, jeśli uzna je za najlepsze dla dobra dziecka.
Kluczowym warunkiem zastosowania tego modelu jest pełnia władzy rodzicielskiej po obu stronach. Sąd może również zasięgnąć opinii specjalistów, np. Opiniodawczego Zespołu Specjalistów Sądowych (OZSS), aby ocenić kompetencje wychowawcze rodziców.
Co mówią przepisy?
Polskie prawo nie zawiera jednoznacznej definicji opieki naprzemiennej, ale jej możliwość wynika z przepisów Kodeksu postępowania cywilnego (art. 582¹ i 598²²) oraz Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (art. 58 i 107). Zmiany wprowadzone w 2015 roku umożliwiły sądom jednoznaczne orzekanie, że dziecko może mieszkać naprzemiennie u obojga rodziców.
Jak wygląda procedura ustalania opieki naprzemiennej?
Proces może przebiegać w różny sposób w zależności od sytuacji między rodzicami:
- Porozumienie – jeśli rodzice zgadzają się co do zasad, mogą spisać umowę regulującą sposób wykonywania opieki.
- Orzeczenie sądu – w przypadku braku porozumienia sąd może samodzielnie ustalić zasady.
- Mediacje – jeśli konflikt między rodzicami jest duży, sąd może skierować ich na mediacje, by spróbowali dojść do kompromisu.
Opieka naprzemienna a alimenty i świadczenia
Częstym pytaniem jest kwestia alimentów – czy w przypadku opieki naprzemiennej rodzic musi je płacić? Zasadniczo, jeśli oboje rodzice mają zbliżone dochody i równo dzielą się kosztami utrzymania dziecka, alimenty mogą nie być zasądzane. Jeśli jednak sytuacja finansowa jednej ze stron jest znacznie gorsza, sąd może zobowiązać lepiej zarabiającego rodzica do świadczeń na rzecz dziecka.
Jeśli chodzi o świadczenia wychowawcze, np. 800 plus, zasada jest prosta – powinny być dzielone po połowie, chyba że rodzice postanowią inaczej.
Nowe przepisy i zmiany w prawie
Ostatnie nowelizacje przepisów dążą do uproszczenia procedur związanych z opieką naprzemienną. Sądy coraz częściej traktują ją jako preferowany model, jeśli oboje rodzice są w stanie zapewnić odpowiednie warunki. W przypadku sporów sąd może skierować rodziców na mediacje, by ułatwić dojście do kompromisu.
Czy opieka naprzemienna to dobre rozwiązanie?
To zależy od sytuacji rodzinnej. Opieka naprzemienna daje dziecku możliwość spędzania równej ilości czasu z obojgiem rodziców, co często ma pozytywny wpływ na jego rozwój emocjonalny. Jednak aby ten model zadziałał, kluczowa jest współpraca rodziców i unikanie konfliktów, które mogłyby negatywnie wpływać na dziecko.
źródło zdjęcia: https://pixabay.com/pl/photos/rodzina-dziecko-czo%C5%82ganie-si%C4%99-matka-1237701/
Marta Stuchowska
